اینترنت اشیا از خانه و شهر هوشمند تا پول دیجیتال و بلاکچین
اینترنت اشیا ( IoT) به اتصال بسیاری از وسایل پیرامون از طریق اینترنت گفته میشود که به آنها اجازه میدهد بهطور مناسب و مؤثر با انسان یا سایر نرمافزارها و وسایل ارتباط برقرار کنند. این ارتباط را میتوان توسط اپلیکیشنهای موجود در تلفنهای هوشمند و تبلت کنترل و مدیریت کرد. بهعبارتی دیگر میتوان بیان کرد که اینترنت اشیا در فناوری روز دنیا بهعنوان سیستمی ...
از دستگاههای دیجیتال و کامپیوتر و به تبع آن ماشینهای محاسبه و سایر دستگاههای مکانیکی است که هر یک از آنها دارای یک کد مستقل برای حضور در شبکه هستند و بدون آنکه انسان بهصورت مستقیم دخالت یا نظارتی بر آنها داشته باشد، میتوانند سهم بالایی از تبادل اطلاعات را انجام دهد.
امواج رادیویی بیسیم میتواند بستر اینترنت اشیا را تشکیل دهد؛ به این ترتیب این امکان برای دستگاههای مختلف بهصورت مطلوب فراهم میشود تا از طریق اینترنت بتوانند با یکدیگر ارتباط مؤثر برقرار کنند. این بستر شامل استانداردهای مشخص است. برای مثال یخچالهای هوشمند را میتوان نام برد که به اینترنت متصل هستند و شما میتوانید از موجودی یا تاریخ انقضا خوراکیهایی داخل آنها، مطلع شوید.
ویژگیهای اینترنت اشیا
اینترنت اشیا از مهمترین زمینههای فناوری روز دنیا است و در این زمینه شرکتهای زیادی برای توسعه این فناوری سرمایهگذاری کردهاند. مفهوم کلی اینترنت اشیا، اتصال دستگاههای مختلف به یکدیگر، از طریق اینترنت است. بهعبارتی دیگر میتوان بیان کرد که با استفاده از سیستم هوشمند اینترنت اشیا بوده که دستگاههای مختلف قابلیت برقراری ارتباط با یکدیگر را دارند. همچنین اینترنت اشیا این امکان را دارد تا افراد بتوانند اشیا و دستگاههای مورد نیاز خود را از راه دور و با استفاده از زیر ساختهای اینترنتی بهصورت دلخواه و مناسب مدیریت و کنترل کنند.
مهمترین فرصتهایی که اینترنت اشیا بهصورت مطلوب ایجاد میکند، شامل موارد زیر است:
1ـ برای ادغام مستقیم دنیایی فیزیکی و سیستمهای مبتنی بر کامپیوتر مورد استفاده قرار میگیرد.
2ـ برای سیستمهایی مانند خودرو، یخچال و خانههای هوشمند کاربرد گستردهای دارد.
اینترنت اشیا با نام انقلاب صنعتی آیندگان نیز شناخته میشود؛ همچنین موجب تغییر در روش تعامل در کسب و کارها و تعامل میان دولتها و مصرفکنندگان خواهد شد.
در همین راستا سازمان «بیآی» که یک سازمان هوشمند در کسب و کار داخلی بوده و
(BI Intelligence Business Insider) بیش از دو سال است رشد اینترنت اشیا را دنبال میکند. مهمترین تجزیه و تحلیل این سازمان در این مورد است که چگونه IoT موجودیت اشیا و بهدنبال آن نهادهای مختلف دولتی، کسب و کارها و مشتریان را قادر میسازد تا بتوانند به دستگاههای IoT متصل شوند و آنها را کنترل کنند. در بررسی جدید BI، اطلاعاتی از سیستم اطلاعاتی در ارتباط با تمام اجزا و اکوسیستم IoT ارائه شده و یک پیشبینی از بازار و رشد اینترنت اشیا انجام شده است که دربرگیرنده رشد و میزان استفاده از دستگاههای IoT و میزان سرمایهگذاری و بازگشت سرمایه در این اکوسیستم است.
مهمترین نکات کلیدی گزارش جدید BI که مورد توجه قرار گرفته است، عبارتند از:
1ـ طبق پیشبینیهای انجام شده تا سال 2020، حدود 34 میلیارد دستگاه به اینترنت متصل میشوند.
2ـ در 5 سال آینده، حدود 6 میلیون تریلیون دلار برای اینترنت اشیا هزینه خواهد شد.
3ـ تجارت جزیی جدا نشدنی از اینترنت اشیا شده و از طریق اینترنت اشیا، کسب و کارهای مختلف قادر خواهند بود که کار خود را از طریق کاهش هزینههای عملیات و افزایش بهرهوری و گسترش بازار و محصولات جدید توسعه دهند.
4ـ دولتها برای کاهش هزینهها و بهبود کیفیت زندگی شهروندان بر روی افزایش بهرهوری تمرکز خواهند داشت.
5ـ مصرفکنندگان بهعنوان استفادهکنندگان IoT، از آن در کسب و کار خود استفاده خواهند کرد.
خانه هوشمند (Smart home)
خانه هوشمند مکانی مجهز به تعدادی دستگاه است که افراد ساکن در آن قادر هستند کارهای مختلفی را که توسط خود آنها انجام میشود با دستورات صوتی یا هوش مصنوعی بهصورت خودکار انجام دهند. برای برخی از افراد تبدیل خانههایشان به خانه هوشمند میتواند ساده باشد. برای بعضی دیگر این روند در برگیرنده اتصال چند دستگاه مختلف مانند دوربین، کامپیوتر، گوشی هوشمند، لوازم خانگی و سیستمهای امنیتی است تا از این طریق بتوانند ایده خود را برای یک خانه هوشمند عملی کنند.
درواقع خانه هوشمند بهکارگیری امکانات مختلف بهصورت مناسب با توجه به در نظر گرفتن فناوری اینترنت اشیا است که از این طریق آن را هوشمند میکند. همچنین به مجموعه امکاناتی که برای افزایش کارایی، بهرهوری و ایجاد محیطی مناسب برای ساکنان یک خانه طراحی و اجرا میشود، خانه هوشمند میگویند.
هدف از اجرای پروژههای هوشمندسازی ساختمان میتواند تبدیل فضا به یک فضای مجلل، همینطور تبدیل ساختمان به یک مکان با مصرف بهینه انرژی یا تبدیل آن به ساختمانی امروزی و نوین با مدیریت هوشمند باشد.
مهمترین مزایای بهکارگیری خانه هوشمند شامل موارد زیر است:
1ـ صرفهجویی در میزان انرژی و هزینه: یکی از مهمترین انگیزههای افراد برای داشتن خانه هوشمند صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش هزینهها از طریق بهکارگیری سیستمهای گرمایش خودکار و تهویه مطبوع است. ترموستاتهای هوشمند نقش مهمی در تنظیم خودکار دقیق و سریع گرمایش و سرمایش خانه دارند و از این طریق میتوانند صورت حساب ماهانه را کاهش دهند.
2ـ ایجاد امنیت بیشتر و ایمنی بهتر: محصولات مختلفی مانند چراغهای متصل شده، دوربینها و حتی زنگهای در میتوانند ساختمانها را ایمنتر کنند و امنیت بیشتری را برقرار سازند.
3ـ مدیریت وظایف خانوار بهطور دقیق و منظم: امروزه بسیاری از دستگاههای متصل و خودکار میتوانند در انجام کارها به افراد کمک کنند. برای مثال با خرید ماشین لباسشویی هوشمند و رباتهای پاککننده میتوان بسیاری از کارهای خانه را با کمک آنها انجام داد.
درنهایت بهطور خلاصه میتوان بیان کرد که یک خانه هوشمند دارای کنترل دما و روشنایی، پردههای برقی و سایر تجهیزات موتوری، سیستمهای مدیریت مصرف انرژی، سیستم امنیتی و سیستم صوتی با پوششدهی کامل خانه، سیستم صوتی و تصویری و تجهیزات ارتباطی بین کاربران و سیستمهای موجود است.
شهر هوشمند (Smart City)
یکی از مفاهیم مرتبط با اینترنت اشیا برای بهرهمندی مناسب از تکنولوژی هوشمند، شهر هوشمند است. برای تعریف کلی از شهر هوشمند میتوان بیان کرد؛ به شهری هوشمند گفته میشود که مطابق با آخرین نظریههای تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای معیارهای اصلی زیر باشد:
1- دارای حکمرانی هوشمند باشد (Smart Governance)
2- شهروند هوشمند (Smart Citizen)
3- محیط زندگی هوشمند (Smart Environment) و محل زندگی هوشمند ( (Smart home
4- اقتصاد هوشمند (Smart Economy)
5- حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)
6- انرژی هوشمند (Smart Energy).
شهر هوشمند یک منطقه شهری است که برای جمعآوری اطلاعات و تحلیل آنها از انواع مختلف سنسورهای الکترونیکی استفاده میشود که این اطلاعات نقش مهمی در مدیریت دارایی و منابع شهری ایفا میکنند. در ارتباط با مفهوم شهر هوشمند تعریفهای متعددی ارائه شده است. با توجه به اینکه هر شهری دارای وضعیت اقتصادی، اداری و اجتماعی خاص خود و اولویتهای مختلف است، بنابراین تعریف یک سیستم ثابت جهانی با توجه به خصوصیات متنوع شهرها در سراسر جهان مشکل بوده و بهتر است تعریف مشخص از شهر هوشمند براساس چشماندازها، اولویتها و محتوا بازسازی شود.
بهطور کلی الفبای شهر هوشمند دربرگیرنده استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در خدمات و زیرساختهای شهری، ایجاد یکپارچگی برای سیستمهای مختلف موجود در برنامهریزی و اجرا، همکاری سهامداران مختلف در تمام مراحل تعریف شده برای توسعه شهری، سرمایهگذاری مطلوب و مؤثر در برنامههای اجتماعی، استقلال در تصمیمگیری، مدیریت شهری بهصورت مشارکتی، اتصال و یکپارچگی در سیستمهای گوناگون اجرایی، خلاقیت و یادگیری و مدیریت مناسب منابع مختلف محلی است.
پول دیجیتال
از میان مفاهیمی که مرتبط با اینترنت اشیا بوده و امروزه کاربردی گسترده پیدا کرده است، میتوان پول دیجیتال را نام برد. پول دیجیتال بهعنوان یک واحد پول یا بهصورت یک واسطه تبادل جدا و مستقل از واسطههای فیزیکی دیگر مانند اوراق بانکی یا سکه بر پایه اینترنت تعریف شده که دارای ویژگیهایی مشابه پول فیزیکی است؛ اما تفاوت آن با پول فیزیکی این بوده که تراکنشهای انتقال سرمایه را بهصورت آنی و بدون مرز بین افراد انجام میدهد. از بین نمونههای پول دیجیتال میتوان به پولهای مجازی و ارز مرزی اشاره کرد.
پول دیجیتال میتواند مانند پول فیزیکی برای خرید کالا یا خدمات مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این از پول دیجیتال میتوان برای استفاده در مجامع خاص نیز بهرهمند شد. برای مثال میتوان یک پول مجازی مخصوص یک بازی یا یک شبکه اجتماعی داشت.
بیت کوین و اتریوم به عنوان پولهای غیرمتمرکز دیجیتال شناخته میشوند، به این معنی که مرکزی برای تولید این پولها وجود ندارد.
بلاکچین
بلاکچین از دو کلمه Block (بلوک) و chain (زنجیر) ایجاد شده است. این فناوری روز دنیا با عنوان بلاکچین زنجیرهای از بلوکها است و یکی از مواردی بوده که سبب تحول در اینترنت اشیا شده است.
درواقع برای تعریف مشخص از بلاکچین میتوان بیان کرد که این فناوری یک سیستم برای ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت بلاکچین با سیستمهای دیگر این بوده؛ اطلاعاتی که بر روی این سیستم ذخیره شده میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشوند و با استفاده از رمزگذاری امکان دستکاری یا حذف اطلاعات ثبت شده، وجود ندارد.
بلاکچین نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که بر روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد، بلکه بر روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل میشوند، توزیع شده است. در حقیقت بلاکچین دفتر کل برای ثبت رکوردها و گزارشات است و به دلیل نوع رمزنگاری و ثبت آن در تمام کامپیوترهای شبکه امکان هک کردن یا حذف گزارشهای ثبت شده، وجود نخواهد داشت. نخستین کاربرد این فناوری روز دنیا، بیت کوین است؛ اما از این سیستم انقلابی برای هر سیستمی که نیاز به ثبت گزارش داشته باشد، میتوان بهرهمند شد. در هر بلاک میتوان هر نوع اطلاعاتی را ثبت کرد، این اطلاعات از جرم و جنایتهای یک فرد گرفته تا نمایش اطلاعات حساب برای داراییها مانند بیت کوین متغیر هستند. در بلاکچین اطلاعات در بلاکها قرار میگیرند و بهصورت زنجیرهای به یکدیگر متصل میشوند.
مترجم: محمد هزار جریبی
منابع: blog.g2crowd.com - fiercewireless.com
چاپ شده در شماره چهارم فصلنامه اینترنت اشیا