فناوری RFID نوعی سیستم شناسایی بی‌سیم است که توانایی تبادل داده‌ها از طریق برقراری اطلاعات بین یک «تگخوان» (Reader) و «تگ» یا شناسه متصل به کالا و شی‌ء را دارد. این فناوری از طریق امواج رادیویی تگ‌ها را شناسایی کرده و می‌خواند.
سامانه‌های RFID از سیگنال‌های الکترونیکی و الکترومغناطیسی برای خواندن و نوشتن داده‌ها بدون تماس بهره می‌گیرند. این فناوری روشی نوین برای شناسایی خودکار و جمع‌آوری الکترونیکی داده‌هاست. درواقع تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری RFID بدون دخالت انسان داده‌ها را می‌خوانند و جمع‌آوری می‌کنند.
به گزارش روابط عمومی سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکان یابی رادیویی، به نقل از خبرگزاری آنا، شرکت دانش‌بنیان تراشه پرداز پویا از اعضای سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکان‌یابی رادیویی با استفاده از فناوری RFID موفق به توسعه محصولات متنوعی شده که از این میان می‌توان به پلاک‌های هوشمند دام و کارت پارک الکترونیک اشاره کرد. به گفته احمد عارف‌مهر، رئیس هیئت مدیره و مدیر بخش تحقیق و توسعه این شرکت دانش‌بنیان؛ «شرکت در سال ۱۳۷۷ تأسیس شده و از ابتدای کار هدف اصلی تولید بوده است. در هیچ کدام از محصولات ما از مهندسی معکوس و مونتاژ استفاده نمی‌شود و نماینده برند خارجی‌ای نیستیم، درواقع تمام محصولات تولید داخل به شمار می‌روند. منظور از تولید این است که طراحی سخت‌افزار، نرم‌افزار و حتی تولید قالب نیز با مهندسان شرکت بوده است.»
وی می‌گوید؛ «بخش عمده‌ای از فعالیت شرکت در حوزه تولید تجهیزات تست برای ادوات برق قدرت است، بخش دیگری که بعدها به فعالیت‌های ما اضافه شده تولید دستگاه‌های جمع‌آوری اطلاعات مجهز به ریدرهای RFID است. این فناوری حدود ۱۵ سال پیش وارد کشور شده و رایج‌ترین نمونه آن بلیت‌های الکترونیک مترو و اتوبوس است که بدون تماس کارت با دستگاه، اطلاعات آن خوانده شده و به مقدار کرایه از شارژ کارت کم می‌شود. تولید تجهیزات RFID یکی از حوزه‌های فعالیت شرکت است و با استفاده از تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که در این حوزه توسعه داده‌ایم یک سری دستگاه برای جمع‌آوری اطلاعات طراحی و تولید کرده‌ایم.»
پارک خودرو با خیال راحت
شاخص‌ترین محصول این شرکت دانش‌بنیان در حوزه RFID کارت پارک الکترونیک است، بدین ترتیب پارکبان‌ها نیازی به رسیدهای کاغذی ندارند و کاربران می‌توانند با خیال راحت خودروی خود را در خیابان و پارکینگ پارک کنند. عارف‌مهر در خصوص این دستگاه توضیح می‌دهد؛ «برچسب مجهز به سنسور RFID از داخل ماشین روی شیشه چسبانده می‌شوند و تجهیزات تگخوان نیز در اختیار پارکبان قرار می‌گیرد. دستگاه برچسب را می‌خواند و هزینه پارک کردن خودرو را براساس ساعت برداشت می‌کند. دستگاه‌هایی که در اختیار پارکبان قرار دارد، قابلیت خواندن سیم‌کارت و اتصال به اینترنت را دارد، بدین ترتیب این اطلاعات در سایت ثبت‌شده و شهرداری، پارکبان، راننده و پیمانکار می‌توانند کارکردها و تراکنش‌های انجام‌شده با برچسب و دستگاه را مشاهده کنند. براساس این ایده سیستم‌های مختلفی را توسعه دادیم اما برخی از آنها در مرحله نمونه اولیه باقی مانده است.»
دام‌پروری به سبک هوشمند
محصول دیگر این شرکت پلاک‌های هوشمند دام است که معمولا روی گوش دام وصل می‌شود و به نوعی کارت شناسایی حیوان به شمار می‌رود. عارف‌مهر در این باره می‌گوید؛ «دو نوع پلاک دام تولید می‌کنیم که مدل ساده آن ویژوآل نام دارد، پلاکی از جنس پلاستیک است که شماره دام با ماژیک یا لیزر روی آن حک می‌شود. در این روش دامدار کد را می‌خواند، به پرونده‌ها مراجعه می‌کند و از آنجا به اطلاعات دام مانند تاریخ تولد، سابقه بیماری‌ها و زمان واکسن دسترسی پیدا می‌کند. این روش در کشور بسیار مرسوم و اکثر دامداران از آن استفاده می‌کنند. حال با استفاده از RFID پلاک هوشمند دام را تولید کرده‌ایم که کیفیت آن مطابق با استاندارد موسسه جهانی این فناوری است، در کشور و حتی خاورمیانه تنها تولیدکننده این سیستم هوشمند به شمار می‌رویم.»
به گفته وی «پلاک‌های هوشمند مجهز به آی‌سی یا مدار مجتمع بوده و سریال دام داخل آن ثبت شده است. یک سری تجهیزات سخت‌افزاری تگخوان روی در، دروازه یا حتی زیرزمین کار گذاشته می‌شوند تا وقتی دام از آنها عبور می‌کند، پلاکش خوانده شده و اطلاعات دام از طریق وای‌فای به سرور فرستاده می‌شود. درواقع این پلاک مانند بارکد یک محصول عمل می‌کند و اطلاعات دام را از پایگاه داده بیرون می‌کشد. یکی از کاربردهای این سیستم در شیردوشی است، دامپرور باید بتواند میزان شیردهی روزانه هر دام را کنترل کند. کاهش میزان شیردهی دام در طول هفته می‌تواند نشانه بیماری باشد. بدین ترتیب دامپرور می‌تواند پیش از جدی شدن بیماری دام را درمان کند.»
دسترسی به بانک اطلاعاتی دام‌ها به دو شکل انجام می‌شود، دامداری‌های کوچک که بخش آی‌تی ندارند برای دسترسی به اطلاعات دام‌های خود می‌توانند از سایت این شرکت استفاده کنند. نام کاربری و گذرواژه‌ای در اختیار دامپرور قرار داده می‌شود تا با مراجعه به قسمت خاصی از سایت به بانک اطلاعاتی خود دسترسی پیدا کرده و وضعیت دام‌ها را بررسی کند. دامداری‌های بزرگ می‌توانند سرور اختصاص خود را داشته باشند.
از نبود سرمایه‌گذار تا عدم وجود سیاست واحد در شهرداری‌ها
این سیستم در چند فاز انجام شده، مرحله اول هوشمندسازی و تجهیز پلاک دام به سنسور RFID بوده که تکمیل شده است. پلاک‌های RFID مدل‌های مختلفی دارند که محصول تجاری‌سازی شده این شرکت دانش‌بنیان صرفا کد دام را می‌خواند. نمونه‌های خارجی پلاک هوشمند دام مجهز به سنسورهای جی‌پی‌اس، دما، حرکت و گام‌شمار هستند. مدیر توسعه و تحقیق این شرکت دانش‌بنیان در این خصوص می‌گوید؛ «یک سال قبل با موسسه‌ای یک پروژه برای ساخت پلاک هوشمند مجهز به چند سنسورهای داشتیم که متاسفانه به فاز اجرایی نرسید اما نمونه اولیه پلاک هوشمند مجهز به سنسورهای مختلف را در فاز تحقیقاتی انجام داده‌ایم. ساخت این محصول تا جذب سرمایه‌گذار عقب افتاده است.»
به گفته وی «دامداری در کرمان سیستم پلاک هوشمند دام شرکت را خریداری کرد، پس از یک سال برای گسترش پروژه با آنها تماس گرفتیم و متوجه شدیم که در حال بستن گاوداری هستند. به دلیل شرایط کشور اولویت‌ها به روزمرگی تنزل پیدا کرده است. سیستم‌های شرکت ما ابزارهای کمکی به شمار می‌روند، در حال حاضر مردم از نظر اقتصادی در تنگنا هستند، بنابراین کسب‌وکارها بیشتر به فکر گذران روزگار هستند. این سیستم به بهره‌وری دامداری کمک می‌کند، سرعت کار را افزایش می‌دهد و می‌تواند بیماری را در مراحل اولیه در دام تشخیص دهد اما مردم به دلیل وضع اقتصادی فعلی حتی مطمئن نیستند که چقدر کسب‌وکارشان در بازار دوام می‌آورد که به فکر سرمایه‌گذاری روی سیستم‌های جانبی باشند.»
سیستم کارت پارک الکترونیک در سال ۱۳۸۶ وارد بازار شد و در بیش از ۴۰ شهر کشور نیز مورد استفاده قرار گرفت اما در حال حاضر تعداد کمی از این سیستم فعال هستند. عارف‌مهر در این خصوص بیان کرد «در تمام شهرها شهردار بعد از مدتی تغییر می‌کند و شهرداری جدید ترجیح می‌دهد به جای استفاده از سیستم RFID از سیستم دوربین استفاده کند. این سامانه در یزد برای بیش از سه سال و در قزوین بیش از چهار سال کار کرد. در اراک بعد از یک سال وقفه دوباره شروع به کار کرده و در بروجرد نیز هنوز فعال است. با این حال تعداد انگشت‌شماری از این سیستم‌ها در کشور فعال باقی مانده است چراکه سیستم واحدی وجود ندارد و در بسیاری از نهادهای دولتی سلایق شخصی حکمفرماست.»
